Татарстан 2019 ел нәтиҗәләре буенча үз керемнәре күләме буенча Россия төбәкләре арасында бишенче урынны алды
Бүген ТР Дәүләт Советы утырышында 2019 елга республика бюджеты үтәлеше турында закон проекты беренче укылышта һәм тулаем кабул ителде.
"2018 елның декабрендә кабул ителгән һәм 2019 ел дәвамында тәгаенләнгән бюджет турындагы закон нигезендә планлаштырылган параметрларда тормышка ашырылды. Керемнәр һәм чыгымнар буенча бюджет үтәлеше күрсәткечләре тышкы тикшерү һәм Хисап палатасы бәяләмәсе белән расланган", - дип билгеләп үтте Леонид Якунин.
Профильле комитет башлыгы сүзләренә караганда, бюджет үтәлеше, нефтькә бәяләр төшү фонында, рубль курсы бераз йомшарган шартларда узган. Узган ел, катлаулы шартларга карамастан, Татарстанда, тулаем Россиядәге кебек үк, икътисади үсеш тенденцияләрен саклап калу билгеләп үтелде.
Аерым алганда, ел нәтиҗәләре буенча республиканың тулай төбәк продукты 2 трлн. 584,3 млрд. сум, үсеш темпы-2018 ел дәрәҗәсенә карата 101%. Икътисадый активлыкны үстерүгә сәнәгать җитештерүе һәм авыл хуҗалыгы төп уңай өлеш кертте. Сәнәгать җитештерүе күләме 2 трлн. 877 млрд. сум. Сәнәгать җитештерүе индексы-102,4 %.
Авыл хуҗалыгында 2019 елда продукция күләме 250,9 млрд. сум, ягъни 2018 ел дәрәҗәсенә карата 103% тәшкил итте. Рейтинг күрсәткечләре буенча республика үз позицияләрен саклап калды.
«2019 ел нәтиҗәләре буенча барлыкка килгән республиканың социаль-икътисадый үсеше күрсәткечләре 2019 елда керемнәр буенча расланган беренчел план күрсәткеченнән 118,9% ка арткан республика бюджетын үтәүгә уңай йогынты ясады», - дип ассызыклады Леонид Якунин.
Республиканың финанс министры Радик Гайзатуллин билгеләп үткәнчә, Татарстан территориясеннән 2019 елда бюджет керемнәре, таможня җыемнары һәм пошлиналары, социаль фондларга 1 триллион 95 млрд.сум күләмендә акча җыелган.
Үз чиратында, барлык дәрәҗәдәге бюджетларга салым һәм салым булмаган керемнәр 849 млрд. сум кергән. 2019 елда консолидацияләнгән бюджетның керем өлешенә 337 млрд. сум күчерелгән, шул исәптән салым һәм салым булмаган керемнәр – 299 млрд.сум. «Россия Федерациясе субъектлары арасында үз керемнәре күләме буенча республика бишенче урынны алды", - дип ассызыклады министр.
Республика бюджетына 288,5 млрд. сум кергән. Радик Гайзатуллинның сүзләренә караганда, үз салым керемнәрендә табышка салым иң күп күләмле булып тора, ул 111,1 млрд.сум күләмендә кергән. Салымның төп керемнәре «нефть чыгару, газ һәм аларга хезмәт күрсәтү» тармагы предприятиеләре белән тәэмин ителгән, түләүләр өлеше 59% тәшкил иткән.
2019 елда консолидацияләнгән бюджет буенча чыгымнар 322,1 млрд.сум, республика бюджеты буенча 274,8 млрд. сум тәшкил итте. Социаль өлкә учреждениеләрен һәм чараларын финанслауга чыгымнар 191,3 млрд.сум, ягъни чыгымнарның гомуми күләменнән 59%, республика бюджеты буенча 149,3 млрд. сум тәшкил иткән.
Социаль өлкәдә «мәгариф» бүлеге финанслау буенча иң зурысы булып тора. Бу бүлек буенча чыгымнарга 68 млрд. сум (берләштерелгән бюджет буенча – 98,8 млрд. сум) юнәлдерелгән. Капиталь ремонт һәм Яңа мәгариф объектларын файдалануга тапшыруга зур игътибар бирелде. Узган ел 150 мәктәп, 112 балалар бакчасы, 17 ресурс үзәге ремонтланган. 2019 елда 5 мәктәп һәм 30 балалар бакчасы төзелеше тәмамланган.
«Сәламәтлек саклау» бүлеге буенча чыгымнар 2019 елда 25,1 млрд.сум тәшкил итте, шул исәптән медицина иминияте чараларын да кертеп – 70,3 млрд. сум.
«Республиканың барлык кабул ителгән социаль йөкләмәләре үтәлде, шул исәптән Татарстан Президенты Дәүләт Советына Юлламасында, Россия Федерациясе Президенты указларында куелган бурычлар үтәлде. Әлеге йөкләмәләрне үтәү бюджетның социаль ориентациясен саклауга, финанс ресурсларыннан рациональ файдалануга, социаль проблемаларны адреслы хәл итүгә китерде", - дип ассызыклады Леонид Якунин, профильле комитеттан доклад белән чыгыш ясап.
Узган ел Россия Президенты Владимир Путин инициативасы белән оештырылган милли проектларны актив тормышка ашыру башланды. Татарстанда проектларны гамәлгә ашыру өчен 26,5 млрд.сум бүлеп бирелгән, шул исәптән 19,4 млрд. сум федераль бюджеттан, 7,2 млрд. сум Татарстан Республикасы бюджетыннан. Әлеге финанс ресурслары хисабына 341 социаль-мәдәни объект төзелде һәм ремонтланды. Халык өчен мөһим булган башка мәсьәләләр дә үз чишелешен тапты. Быел, профильле комитет башлыгы сүзләренә караганда, милли проектларны гамәлгә ашыруга 24,9 млрд.сум юнәлдерү планлаштырылган.
2019 елда республиканың бюджет турындагы законга кертелгән барлык дәүләт программалары да финансланган. Аларны гамәлгә ашыру чыгымнары 259,2 млрд. сум тәшкил иткән (96,7 %). Әлеге чыгымнарның төп күләме (58,7%) «Кеше капиталы»юнәлешенә туры килә.
Республика муниципаль берәмлекләре бюджетларына 48,2 млрд. сум күләмендә трансфертлар җибәрелгән, бу 2018 елга караганда 2,8 млрд.сумга күбрәк.
«2019 елда Татарстан Республикасы бюджеты үтәлеше турында» закон проекты түбәндәге параметрлар белән кабул ителде: керемнәр буенча - 288 млрд.520 млн. 142 мең сум, чыгымнар буенча - 274 млрд. 812 млн. 103 мең 600 сум. Хисап елы керемнәр 13 млрд. 708 млн. 38 мең 400 сумга артып киткән. Экономияләнгән акчалар агымдагы, проблемалы финанс елы йөкләмәләрен үтәүгә күчте.